Trong phiên họp mới nhất, Quốc hội Việt Nam đã chính thức thông qua Luật Thuế Thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó lần đầu tiên đưa tài sản số vào khung quản lý và ban hành mức thuế 0,1% trên giá trị mỗi giao dịch chuyển nhượng. Chính sách lịch sử này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, đánh dấu một giai đoạn mới trong hành trình xây dựng thị trường tài sản số minh bạch, được kiểm soát và có định hướng phát triển bền vững.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam xác lập mức thuế cụ thể cho giao dịch Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) và các loại tài sản mã hóa khác. Mức thuế cố định 0,1% được xây dựng với mục tiêu đơn giản hóa việc kê khai, dễ dàng triển khai trên các sàn giao dịch, đồng thời hạn chế tình trạng thất thoát thuế vốn diễn ra phổ biến khi giao dịch crypto phát triển theo mô hình phi tập trung.
Định nghĩa “tài sản số” lần đầu tiên được luật hóa
Một điểm nổi bật trong Luật Thuế TNCN (sửa đổi) là việc xây dựng khái niệm pháp lý đầy đủ cho cụm từ “tài sản số” – một khái niệm trước đây chưa được pháp luật Việt Nam xác định rõ, gây khó khăn trong quản lý, thu thuế và phân loại giao dịch.
Theo quy định mới:
1. Tài sản số là dữ liệu số
Được tạo ra, lưu trữ, chuyển giao, xác thực hoặc kiểm soát trong môi trường điện tử.
2. Tài sản số bao gồm hai nhóm chính:
- Tài sản ảo (Virtual Assets): Các tài nguyên kỹ thuật số có giá trị trao đổi nhưng không gắn với blockchain.
- Tài sản mã hóa (Digitally Encrypted Assets): Các token, coin, tài sản phát hành trên blockchain như BTC, ETH, stablecoin, token tiện ích…
3. Các loại không được xem là tài sản số:
- Chứng khoán và sản phẩm chứng khoán hóa
- Tiền pháp định (VND) hoặc ngoại tệ
- Các tài sản tài chính khác như trái phiếu, hợp đồng đầu tư truyền thống
Việc phân loại rõ ràng giúp tránh chồng chéo giữa các cơ quan quản lý, đặc biệt trong bối cảnh crypto dễ bị nhầm lẫn với chứng khoán hoặc các sản phẩm tài chính phái sinh.
Mức thuế 0,1% sẽ áp dụng như thế nào?
Theo luật mới, tất cả giao dịch chuyển nhượng tài sản số của cá nhân sẽ chịu mức thuế 0,1% trên giá trị giao dịch, không phân biệt:
- Giao dịch mua
- Giao dịch bán
- Hoán đổi token với token
- Chuyển nhượng có thu tiền hoặc không thu tiền
- Chuyển tài sản số giữa ví cá nhân và các nền tảng tập trung
Điều này nghĩa là khi một người bán BTC trị giá 100 triệu đồng, số thuế phải nộp là:
➡ 100.000.000 x 0,1% = 100.000 đồng
Mô hình thu cố định giúp:
- Đơn giản hóa tính thuế cho cá nhân
- Giảm tranh chấp về giá vốn, lãi – lỗ
- Tự động hóa trong hệ thống sàn giao dịch
- Dễ dàng giám sát hơn so với mô hình đánh thuế dựa trên lợi nhuận
Thí điểm sàn giao dịch tài sản số do Nhà nước quản lý
Để đảm bảo việc thu thuế và quản lý minh bạch, Chính phủ đang xây dựng Đề án thí điểm sàn giao dịch tài sản dạng số, dự kiến triển khai trong giai đoạn 2026–2028.
Sàn thí điểm sẽ có một số chức năng chính:
⭐ Niêm yết các tài sản số được cấp phép
Chỉ các token và đồng coin đạt tiêu chí pháp lý, minh bạch, không vi phạm an ninh – tiền tệ mới được phép giao dịch.
⭐ Thực hiện KYC – AML theo chuẩn quốc tế
Người dùng phải xác thực danh tính để chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và gian lận thuế.
⭐ Kết nối trực tiếp với cơ quan thuế
Dữ liệu giao dịch được báo cáo theo thời gian thực, giúp thu thuế chính xác và ngăn ngừa gian lận.
⭐ Xây dựng hành lang pháp lý cho các sàn crypto tư nhân
Sau giai đoạn thí điểm, các sàn giao dịch trong nước có thể xin cấp phép hoạt động hợp pháp.
Đây được xem là tín hiệu tích cực, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tại châu Á sớm chuẩn bị mô hình thị trường crypto chuẩn chỉnh.
Giao dịch ngoài sàn cấp phép có thể bị xử lý
Một điểm được nhiều nhà đầu tư quan tâm là quy định về giao dịch tài sản số ngoài sàn được Nhà nước cấp phép. Luật nêu rõ:
- Trong giai đoạn chuyển tiếp, người dân và doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh hoạt động, đóng tài khoản trên sàn không phù hợp hoặc thực hiện đăng ký theo quy định mới.
- Sau giai đoạn chuyển tiếp, các giao dịch ngoài hệ thống được cấp phép có thể bị:
✔ Xử phạt hành chính
✔ Hoặc xử lý hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng, trốn thuế lớn, rửa tiền…
Mục tiêu không phải cấm đoán tài sản số, mà là đưa hoạt động vào khuôn khổ minh bạch, giảm rủi ro từ thị trường tự phát.
Ý nghĩa của chính sách thuế crypto đối với Việt Nam
Nhiều chuyên gia đánh giá luật mới mang lại một số tác động tích cực:
1. Khẳng định tài sản số được công nhận hợp pháp
Không còn là “vùng xám”, tài sản số được luật hóa và quản lý rõ ràng.
2. Tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách
Thị trường crypto Việt Nam nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất châu Á, với hàng triệu người dùng.
3. Bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ
Các sàn giao dịch hợp pháp sẽ giảm rủi ro lừa đảo, đa cấp trá hình.
4. Thu hút doanh nghiệp blockchain quốc tế
Một thị trường minh bạch giúp Việt Nam nổi bật trong bản đồ đầu tư Web3 toàn cầu.
5. Xây dựng nền tảng kinh tế số
Tài sản số, token hóa, blockchain sẽ là nền tảng của thương mại điện tử và chuyển đổi số trong thập niên tới.
Việt Nam bước vào kỷ nguyên quản lý tài sản số
Quy định thuế 0,1% không chỉ là một chính sách thu ngân sách, mà là tuyên bố mạnh mẽ rằng Việt Nam chính thức bước vào thế kỷ công nghệ blockchain, công nhận tài sản số là một phần của nền kinh tế.
Với việc chuẩn bị thí điểm sàn giao dịch hợp pháp, định nghĩa rõ tài sản số và hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện, Việt Nam đang tiến tới một môi trường giao dịch crypto an toàn, minh bạch và phù hợp xu hướng toàn cầu.
Từ ngày 1/7/2026, thị trường tài sản số Việt Nam sẽ vận hành theo một chuẩn mực mới – rõ luật, có thuế, có kiểm soát – nhưng vẫn mở cửa cho đổi mới sáng tạo và tăng trưởng.