Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump mới đây đã công bố một đề xuất gây chú ý: phân phối “cổ tức thuế quan” trị giá 2.000 USD cho mỗi công dân Mỹ, ngoại trừ những cá nhân thuộc nhóm thu nhập cao. Theo Nhà Trắng, mục tiêu của chính sách này là chia sẻ lợi ích kinh tế từ nguồn thu thuế quan, đồng thời hỗ trợ tầng lớp trung lưu trong bối cảnh chi phí sinh hoạt vẫn ở mức cao và tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chậm lại.
Đề xuất ngay lập tức tạo ra làn sóng tranh luận mạnh mẽ trong giới kinh tế, tài chính và chính trị. Một số chuyên gia cho rằng đây có thể là biện pháp kích thích tiêu dùng ngắn hạn, tương tự như các gói trợ cấp thời kỳ đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, nhiều người khác cảnh báo rằng động thái này có thể làm gia tăng áp lực lạm phát, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ đang tìm cách duy trì sự cân bằng mong manh giữa tăng trưởng và ổn định giá cả.
Nhà đầu tư nổi tiếng Anthony Pompliano, tác giả của The Pomp Letter, đã bình luận rằng nếu kế hoạch này được triển khai, nó có thể trở thành “một trong những ý tưởng chính thống sai lầm nhất của thế hệ”. Theo ông, việc bơm hàng trăm tỷ USD thanh khoản vào hệ thống có thể đẩy giá tài sản tài chính lên cao, trong khi lợi ích thực tế cho nền kinh tế sản xuất lại hạn chế. “Khoản cổ tức 2.000 USD có thể kích hoạt làn sóng đầu tư đầu cơ mới, đặc biệt trong thị trường chứng khoán và tiền điện tử,” Pompliano nhận định.
Về phía chính quyền, Tổng thống Trump bảo vệ chính sách thuế quan của mình, nhấn mạnh rằng các biện pháp này đã giúp nước Mỹ thu về doanh thu kỷ lục từ các đối tác thương mại, đồng thời củng cố vị thế của Hoa Kỳ trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông chỉ ra rằng nền kinh tế hiện nay đang ở trạng thái “khỏe mạnh hơn bao giờ hết”, với tỷ lệ lạm phát gần bằng 0%, thị trường chứng khoán lập đỉnh mới, và tài khoản hưu trí 401(k) của người dân đạt mức cao nhất trong lịch sử.
Trump cũng đề cập đến tổng doanh thu quốc gia hàng năm tăng mạnh, cho rằng Hoa Kỳ hoàn toàn có khả năng bắt đầu trả nợ quốc gia, hiện đang ở mức 37 nghìn tỷ USD – con số từng được xem là “gánh nặng không thể xoay chuyển”. Ông nhấn mạnh sự phục hồi mạnh mẽ của lĩnh vực sản xuất trong nước, với nhiều nhà máy, trung tâm logistics và doanh nghiệp mới mọc lên trên khắp cả nước, như bằng chứng cho thấy “sự trở lại của giấc mơ công nghiệp Mỹ.”
Dù vậy, các nhà phân tích cảnh báo rằng nếu kế hoạch “cổ tức thuế quan” này được triển khai trong quy mô toàn quốc, tác động lên thị trường tài chính có thể rất mạnh mẽ. Ngoài việc gia tăng thanh khoản tiêu dùng, lượng tiền mới này có thể chảy vào các tài sản rủi ro như cổ phiếu, vàng và tiền điện tử, tạo nên biến động giá đáng kể trong ngắn hạn. Một số chuyên gia thậm chí so sánh chính sách này với “một dạng QE (nới lỏng định lượng) gián tiếp”, có thể khiến Fed phải điều chỉnh lại lập trường chính sách tiền tệ nếu lạm phát quay trở lại.
Trong bối cảnh nước Mỹ đang chuẩn bị cho giai đoạn kinh tế – chính trị nhiều biến động, kế hoạch của Tổng thống Trump vừa được xem là một nỗ lực dân túy nhằm củng cố niềm tin cử tri, vừa là thử nghiệm táo bạo về chính sách tài khóa mới. Dù kết quả cuối cùng vẫn còn phải chờ Quốc hội phê duyệt, song thông báo này đã đủ để khiến Phố Wall và giới đầu tư toàn cầu “đứng ngồi không yên.”